Gã vĩnh viễn không quên bữa sáng đầu tiên của mình ở Paris.

——————————————————————————————————

Vào một buổi sáng thứ bảy, De Ville treo nụ cười tươi quen thuộc trên môi mà gã đã tập đi tập lại vô số lần, bày ra phong thái tao nhã ngồi đối diện với Valentino và Conrad.

Rất lâu trước khi nhận được hồi âm của Valentino, gã đã chuẩn bị sẵn các chủ đề để "trò chuyện" với hai quý ông này—— những chủ đề mà ngay cả gã cũng cảm thấy nhàm chán đến mức có thể ngủ ngay khi nghe. Gã giữ giọng điệu ở mức độ vừa phải, nghe vừa có vẻ xúc động mà lại không gây khó chịu: "... Sự suy tàn của chủ nghĩa cấu trúc là lẽ tất yếu! Tôi đã sớm nhận ra lý thuyết của Althusser có vấn đề. Ông ấy quá chú trọng đến trật tự trừu tượng mà bỏ qua đời sống tinh thần của công nhân! Chúng ta phải đi tìm hiểu chính công nhân của mình, chứ không phải vùi đầu trong thư phòng nhỏ bé của mình..."

Ngày nay, miễn là phần tử trí thức tham gia cuộc biểu tình, hầu như không ai không phản đối Chủ nghĩa Althusser, đó là đề tài an toàn nhất. De Ville càng nói, gã ta càng trở nên phấn khích, thậm chí gã còn xém tin vào những lý lẽ này. Mặc dù vài tháng trước anh ấy đã đến nghe các bài giảng của Althusser và được khán giả vỗ tay nhiệt liệt. Mặc dù mới vài tháng trước gã ta đã đến nghe các bài giảng của Althusser và còn vỗ tay nhiệt liệt dưới khán đài.

Valentino thỉnh thoảng gật đầu để tỏ vẻ rằng mình đang lắng nghe, nhưng không đáp lại nhiều. De Ville đúng là không khác với trong tưởng tượng của anh ta là bao. Mặc dù đối phương tỏ ra rất chú trọng lễ nghi, nhưng cảm giác khẩn trương và khát khao muốn được thể hiện của gã ta đã làm lộ ra xuất thân thực sự của gã.

Nửa bên Valentino lắng nghe De Ville, nửa còn lại tập trung vào Conrad. Đứa trẻ này vốn dĩ chăm chú lắng nghe, nhưng có lẽ có quá nhiều từ không quen thuộc với cậu nên buồn ngủ dài. De Ville bối rối dừng việc diễn thuyết thao thao bất tuyệt lại, còn Valentino nhìn qua Conrad.

Conrad lúng túng vội vàng nói: "Cậu... Cậu nói tiếp đi. Chỉ là hôm qua tôi ngủ ít quá nên giờ có hơi buồn ngủ. Cậu nói rất hay, mặc dù tôi nghe không hiểu cho lắm."

De Ville vẫn duy trì nụ cười tươi, nhưng sự tức giận vì bị nhạo báng lại đang bùng cháy trong lòng gã. Nghe không hiểu còn nói hắn nói hay, có khác gì là mỉa mai đâu? Khi mới vào, gã đã chú ý đến người công nhân này. Bộ tây trang màu trắng của đối phương không vừa vặn cho lắm, có vẻ như cậu ta không quen mặc trang phục trang trọng như vậy. Vốn dĩ gã định nói chuyện với công nhân trước—— theo kinh nghiệm của gã, cảm xúc của những người công nhân này luôn dễ bị kích động nhất, nhưng đối phương lại trơ ra như khúc gỗ, chỉ biết dùng đôi mắt giống như của chó con nhìn chằm chằm gã...

Valentino vỗ vai trấn an Conrad, quay đầu nhìn de Ville, cắt ngang suy nghĩ càng lúc càng đi xa của gã: "Có thể Althusser sai, nhưng không có nghĩa ngược lại là ông ấy đúng."

"Quý ngài Valentino, ý của ngài là gì?"- De Ville ngập ngừng hỏi, không biết anh ta có ý gì.

"Anh De Ville, anh đã nói rằng Althusser bị ám ảnh bởi việc xây dựng trật tự trừu tượng mà bỏ qua những người công nhân, nhưng anh có bao giờ nghĩ đến rằng có thể những trải nghiệm cá nhân được các công nhân kể lại là sản phẩm của việc xây dựng lý thuyết không?"- Valentino nhấp một ngụm rượu của mình.

De Ville không ngờ gặp phải một câu hỏi như vậy, nhưng gã vẫn bình tĩnh trả lời: "Nhưng thà đi từ trật tự trừu tượng đến kinh nghiệm cá nhân còn hơn là cứ ở trong lý thuyết..."

"Không, tôi e là anh không hiểu. Tập trung vào kinh nghiệm của công nhân chỉ là mặt ngoài của thực tiễn, và hiện tượng về những mối quan tâm thực tiễn này có thể là hệ quả của một lý thuyết khác. Cho nên quan trọng vẫn là giải thích lý luận, chứ không phải cứ hướng tới thực tiễn là tiến bộ, nó cũng có thể đơn giản là sự trì trệ."- Valentino lịch sự nhưng lạnh nhạt trả lời, "Còn nữa, xin đừng gọi tôi là quý ngài."

Nghe hai người đối thoại, Conrad không khỏi kinh ngạc, cơn buồn ngủ cũng biến mất. Mặc dù vẫn nghe không hiểu nội dung, nhưng cậu chưa bao giờ nghe Valentino nói với giọng điệu xa cách như vậy—— ít nhất là không phải với cậu.

"Anh nói đúng, anh Valentino! Tôi không nghĩ tới khía cạnh này."- De Ville khiêm tốn đáp lại, nhưng trong lòng gã ta không coi trọng lời nói của đối phương, vẫn cho là không đúng.

Valentino thì thờ ơ còn Conrad thì hầu như không tham gia vào cuộc trò chuyện. Trong hoàn cảnh như vậy, De Ville cũng không có ở lại lâu. Gã đi tới giá treo áo khoác, lấy áo khoác của mình mặc vào, quay người lại chào: "Tạm biệt hai vị, hẹn gặp lại trên phố. Chúc các vị một ngày tốt lành."

Conrad nhanh chóng học theo hành động của gã ta, cúi đầu chào tạm biệt gã.

Sau khi tiễn De Ville đi, Valentino nhìn Conrad cười nói: "Em mặc âu phục màu trắng rất hợp. Tiếc là tôi không mang thợ may theo cùng, cỡ của tôi vẫn hơi lớn so với em."

Conrad nghe vậy mới đầu rất vui mừng, nhưng sau lại gục đầu xuống: "Nhưng màu trắng quá dễ bẩn... Bất kể làm việc gì, tôi đều phải luôn chú ý đến quần áo của mình."

Valentino xoa xoa tóc cậu, nói: "Mới đầu tôi cũng không quen, nhưng mặc nhiều thì quen. Hay là để tôi làm cho em hai bộ sẫm màu để không phải lo nữa."

Conrad dường như không nghe thấy điều này, vẫn đang đắm chìm trong suy nghĩ của riêng mình. Valentino gọi cậu một lần nữa, cậu mới hoàn hồn: "À, xin lỗi anh... Tôi đã bị phân tâm. Tôi chỉ đang nghĩ về De Ville, và cả anh, hai người mặc loại trang phục như vậy rất tự nhiên. Có lẽ cũng là do người, tôi không có nhiều kiến thức như hai người, cũng không hiểu được lễ nghi của xã hội thượng lưu..."

Valentino yên lặng nhìn cậu, không nói lời nào, trên mặt không có sắc thái nào.

Conrad không có nói tiếp, vài giây sau mới giơ tay lên đầu hàng: "Được rồi được rồi, tôi biết anh muốn nói cái gì rồi. Con người không thể bị đồ vật khống chế, mặc quần áo vào là bởi vì nó đẹp, chứ không phải bởi vì nó tượng trưng cho cái gì giai cấp...nhưng tôi không quen với nó..."

Valentino vốn muốn tiếp tục đanh mặt dọa cậu, nhưng anh ta không thể nhịn cười sau khi nghe điều này. Conrad nhìn thấy nếp cười nơi khóe mắt anh, không nhịn được rướn người hôn lên.

Valentino ôm lấy cậu, ở tư thế này, hai người ngồi xuống sô pha. Valentino ghé bên tai cậu hỏi: "Em thích De Ville à?"

Conrad chuyên chú nghịch cổ áo của Valentino, lơ đãng trả lời: "Cũng được. Trước đây tôi không có cơ hội tiếp xúc với kiểu người vừa thông minh vừa khiêm tốn này. Cậu ấy hẳn là một sinh viên xuất sắc, mấy cái lý luận đó tôi nghe một chữ cũng không hiểu."

Valentino nhẹ nhàng nắm lấy bàn tay đang nghịch cổ áo của Conrad, dùng mũi mình cọ cọ chóp mũi cậu: "Gấu nhỏ à, vẽ ra các danh từ tối nghĩa thì rất dễ, nhưng dùng các từ ngữ rõ ràng đơn giản mới là điều khó khăn nhất. Em phải nhớ kỹ, nếu em phát hiện có người nói cái gì mình cũng nghe không hiểu, nhất định là người nói bậy."

Conrad nghĩ đến những gì Valentino đã nói với cậu trước đây, đó cũng là một lý thuyết mà cậu chưa từng tiếp xúc, nhưng cậu vẫn có thể hiểu được đại ý của nó. Cậu ngoan ngoãn gật đầu, cười với Valentino: "Người khác có nói khó hiểu như thế nào cũng không quan trọng, tôi có anh làm người phiên dịch mà, giáo sư Valentino nhỉ."

Ở phía bên kia, De Ville vừa đi trên đường, vừa tính toán chuyện tiếp theo—— liệu có nên tiếp tục cố gắng kết bạn với hai người đó hay là bỏ qua, cái nào có lợi hơn. Gã vừa khó chịu vừa khinh bỉ nhớ lại cuộc đối thoại vừa rồi.

"Lý thuyết hướng tới thực tiễn chưa hẳn là tiến bộ?" Đám con em quý tộc này chắc chắn là theo chủ nghĩa hiện thực ngây thơ*. Bọn họ đã từng trải qua cái gì gọi là cực khổ thực sự nào chưa? Lẽ nào bọn họ còn hiểu người nghèo hơn cả gã đây hay sao?

*chủ nghĩa hiện thực ngây thơ (Naïve realism): xu hướng tin rằng nhận thức của chúng ta về thế giới phản ánh chính xác những gì nó vốn có, không thiên vị và không sàng lọc.

Gã, De Ville, sinh ra ở một thị trấn nghèo nhất nước Pháp. Gã chưa bao giờ gặp cha mình kể từ khi mới sinh ra còn mẹ gã là một phụ nữ nông dân chưa bao giờ học hành. Trong số năm anh chị em, gã là người duy nhất được nhận vào Đại học Sorbonne, và cũng là người giỏi nhất trong số các bạn cùng khóa sau khi vào khoa luật. Với vẻ ngoài điển trai và cách ứng xử lịch thiệp do luyện tập mà có, nhiều người cho rằng gia thế nhà gã vô cùng bề thế, vì thế có không ít cô gái mến mộ gã.

Ném đám quý tộc này vào môi trường sống trước đây của gã mà xem, họ sẽ biết rằng đống lý thuyết lừa mình dối người đó hoàn toàn vô dụng. Nghèo đói tinh thần? Mắc cười! Chỉ có một loại nghèo đói trên thế giới này, đó là loại đói đến không ngủ được. Đối mặt với một cuộc đấu tranh sinh tồn hàng thật giá thật, điều quan trọng duy nhất chính là tranh giành nguồn thức ăn. Không một người nghèo nào quan tâm đến việc Althusser và Ranciere tranh cãi quyết liệt vì một cái lý thuyết, họ chỉ quan tâm đến việc có đủ thức ăn và nước uống cho bữa ăn tiếp theo hay không.

Gã vĩnh viễn không quên bữa sáng đầu tiên của mình ở Paris, bánh mì trắng nướng bơ được rắc một lớp đậu tươi nướng lên trên. Gã mới ăn một miếng nhỏ liền nôn ra ngay, nó khiến gã phát ốm đến mức gã không ăn thêm gì trong một ngày. Trước kia gã chỉ ăn đậu đóng hộp, và gã đã quen với mùi mốc. Đối với gã, mùi vị của những hạt đậu tươi giống như cảm giác buồn nôn mà những người giàu có lần đầu tiên ăn phải những hạt đậu hết hạn.

De Ville không bao giờ sống, gã chỉ tồn tại. Hay nói cách khác, để có thể tồn tại, gã luôn chuẩn bị cho cuộc đời tương lai làm chính trị của mình. Trước đây khi chính phủ cánh hữu được chú ý, gã liền ủng hộ cánh hữu một cách mạnh mẽ. Bây giờ khi cánh tả đã lấn át cánh hữu, gã liền gia nhập cánh tả—— điều này càng phù hợp với giai cấp của gã. Có lẽ khi mình tham gia chính trị, câu chuyện thời thơ ấu của mình sẽ là một điểm cộng, gã nghĩ. Gã chưa bao giờ cảm thấy khó xử về sự thay đổi đảng phái nhanh chóng của mình, tại sao một người hôm nay ở phe này thì hôm sau không thể chuyển sang phe khác chứ? Đó chẳng phải là "nô lệ" của quan điểm chủ nghĩa chuyên chế sao?

Gã khinh thường những kẻ theo chủ nghĩa duy tâm bảo vệ lập trường của mình đến chết và những người được coi là theo chủ nghĩa duy vật nhưng lại tin vào một tôn giáo mới. Chỉ có tôn giáo mới đòi con người hy sinh thân mình cho những ý tưởng hão huyền. Gã không tin vào lời hứa hẹn của tôn giáo về sự cứu rỗi cũng như miền cực lạc. Gã chỉ tin vào chính bản thân mình và cuộc sống này.

Nghĩ đến đây, gã trở nên phấn chấn hơn trước, cái cảm giác nhục nhã cũng thoáng bớt. Gã định buổi trưa trở về nướng một ít đậu rồi ăn với bánh mì trắng, rồi tính chuyện lâu dài. Gã nhếch môi cười, đôi mắt màu lam vẫn quyến rũ như trước. Trên đường có các cô gái lén lén lút lút liếc mắt nhìn gã, đương nhiên cũng vài cô gái quang minh chính đại nhìn gã. Gã đã trở lại là De Ville, sinh viên hàng đầu của trường luật.

***

***

Vào buổi chiều, Conrad buồn ngủ đến nỗi cậu quyết định đi ngủ một lát. Cậu cố gắng thuyết phục Valentino ngủ trưa với mình, nhưng sau đó anh ta từ chối vì vẫn còn một số việc phải làm.

Conrad nhanh chóng ngủ thiếp đi. Cả căn phòng yên tĩnh nên có thể nghe thấy được nhịp thở đều đều của cậu. Valentino muốn mượn ánh mặt trời buổi chiều, đọc một số cuốn sách và vẽ một số áp phích—— Sau tất cả, bạn của Conrad, Kurt, vẫn còn không biết ở nơi nào.

Ban đầu anh muốn vẽ một bức chân dung khác của Kurt, thay đổi kiểu chữ của tấm áp phích ban đầu. Nhưng khi vẽ, người dưới ngòi bút hoàn toàn khác với Kurt. Sống mũi thẳng tắp thon gọn cùng viền môi mỏng mờ ảo, xương tai hơi nhô ra dưới vành tai mỏng. Đây rõ ràng là Conrad đang say giấc nồng.

Valentino đặt bút xuống, đi đến bệ cửa sổ nhìn phong cảnh phía xa, không biết đang suy nghĩ cái gì. Khi quay trở lại bàn làm việc, anh xóa đi đường nét của đôi mắt đã vẽ trước đó, thay đổi thành hình dạng của đôi mắt mà anh đã vẽ không biết bao nhiêu lần trong tim.

——————————————————————————————————

Tác giả chú thích:

Tôi cảm thấy việc đánh dấu chú thích trong văn bản sẽ ảnh hưởng đến cảm hứng đọc truyện, nên tôi sẽ không đánh dấu những phần không quá quan trọng (hoặc có ý kiến ​​​​khác, hoan nghênh nêu ra). Tôi sẽ trích dẫn chung ở cuối chương. Dưới đây là một số kiến thức cơ bản ngắn gọn, nên xem nhé:

1. Althusser được đề cập trong chương này là một triết gia người Pháp của thế kỷ trước, đi theo hướng chủ nghĩa Mác cấu trúc. Nhiều người cho rằng cơn bão tháng 5 là minh chứng cho cấu trúc logic do Althusser xây dựng là sai. Thứ người ta thực sự cần là giải cấu trúc (cũng có thể coi đây là bước ngoặt từ hiện đại sang hậu hiện đại, và Althusser đứng về phía hiện đại). Những người phản đối bao gồm các học trò của Althusser - các nhà triết học theo chủ nghĩa Mác người Pháp Badiou và Rancière. Ví dụ, Rancière tin rằng Althusser đã bỏ qua đời sống tinh thần của người lao động, và lý thuyết mà ông xây dựng không giúp cải thiện hiện trạng của người lao động mà chỉ là sự cưỡng đoạt thực tế bằng lý thuyết.

2. Valentino gọi Conrad là "Gấu nhỏ", đây là biệt danh phổ biến giữa các cặp đôi ở khu vực nói tiếng Đức, nguyên văn là "Bärchen".

Editor: Nghe Valentino gọi Conrad bằng biệt danh mà xỉu lun á huhu UwU

Edit chương này mà đồng cảm với Conrad vì chả hiểu 2 ổng nói cái gì ;-;