Đó là một phiên chợ trước ngày tết năm bảy mươi tám. Khoảng chín giờ ba mươi sáng, tôi đang ở trong chợ để mua dầu thơm. Có một người chộp lấy cổ tôi từ phía sau và hét lên:

- Chạy đâu cho thoát!

Tôi giật mình quay đầu lại, thì ra đó là Quách Kim Khố. Cậu ta đang mặc bộ quân phục cũ rích, một chiếc mũ lính cũng bạc thếch. Lúc ấy, quân phục của bộ đội đã thay đổi, ngay cả huy hiệu trên mũ cũng đã đổi, nhưng cậu ta vẫn cứ gắn một ngôi sao năm cánh đỏ chói trên mũ, phù hiệu trên cổ áo màu đỏ được viền bằng chỉ trắng. Cậu ta lúc ấy với Tiền Anh Hào trước mặt tôi bây giờ ăn mặc hoàn toàn giống nhau. Hai người, một đã hy sinh, một đã phục viên nhưng vẫn cứ sống trong những hồi ức về thời gian tại ngũ.

Những ngón tay cậu ta vẫn cứ siết chặt cổ tôi với một sức mạnh kinh người, khó lòng giãy giụa mà thoát ra được. Tôi nói: Quách Kim Khố cậu làm trò quái quỷ gì thế, cứ buông tay ra cái đã, người ta nhìn thấy thì chẳng hiểu đầu cua tai nheo gì đâu.

Người trong chợ đều biết tôi và Quách Kim Khố, cười bảo tay bộ đội tạp nham Quách Kim Khố đã bắt được bộ đội chính quy Triệu Kim. Cậu ta buông tay, trừng mắt nói:

- Ai nói? Ai dám nói Quách Kim Khố tôi đây là bộ đội tạp nham. Tôi đây "một vì sao rực sáng trên đầu, cờ hồng cách mạng giắt trên vai", ai bảo tôi là bộ đội tạp nham?

Tôi đưa tay nắn nắn cổ, nói:

- Thằng quỷ, được rồi, đừng làm loạn ở đây nữa. Nói cho tớ biết, bây giờ cậu làm gì?

- Không được! - Quách Kim Khố gân cổ lên. - Cậu phải nói cho rõ ràng, ai là bộ đội tạp nham?

- Tớ là bộ đội tạp nham, - Tôi cười nói. - Tớ là bộ đội tạp nham, được chưa?

- Như thế mới được chứ - Cậu ta thở ra, nói - Tớ đang tạm thời làm việc tại đội vũ trang thôn, chuyện lau chùi súng ống, đó là sở trường của tớ mà. - Cậu ta tự trào, nói tiếp - Cậu đã làm quan, có tiền rồi, trưa nay mời tớ uống rượu, nếu không tớ chọc dao vào người cậu cho máu phun ra!

- Thì chuyện uống rượu thôi mà, - Tôi nói. - Cậu bảo, chúng ta đi đâu bây giờ?

- Hoàn cảnh gia đình cậu khó khăn, tớ biết - Cậu ta ủ rũ - Nhưng hoàn cảnh gia đình tớ còn khó khăn hơn cậu nhiều cậu không hề biết. Cậu bây giờ oai lắm rồi, quên hết anh em bạn bè nghèo khổ rồi, trở về mà không hề đến nhà tớ. Quý nhân không dạp chân lên đất hèn, đúng không? Đột nhiên cậu ta bị kích động tâm tình, hoa chân múa tay, nói - Uống rượu xong cậu phải đến nhà tớ xem qua. Đây là mệnh lệnh! Quân lệnh như sơn! Cậu hiểu không?

- Rõ! Tớ hiểu rồi! - Tôi nhìn chung quanh, phát hiện nhiều ánh mắt hiếu kỳ đang nhìn chúng tôi, hạ giọng nói - Cậu đi trước dẫn đường, đừng đứng đây mà hoa chân múa tay nữa!

- Sắp đến tết rồi, cán bộ thôn đều đã đi thăm hỏi những bậc lão thành cách mạng cả rồi - Với một chân đi cà nhắc, cậu ta dẫn tôi đi về phía trụ sở ủy ban thôn, nói - Trụ sở vắng tanh vắng ngắt, đi thăm hỏi cái quái quỷ gì, chẳng qua là lợi dụng để đi uống rượu thôi.

Cậu ta móc chìa khóa từ trong túi quần ra, mở cổng rồi chìa tay có vẻ điệu nghệ, nói:

- Xin mời!

Tôi nhìn một lượt những căn phòng làm việc ở đây, nói:

- Điều kiện làm việc cũng khá đây chứ!

- Khá cái con khỉ! Chuyện ở địa phương toàn là vụn vặt, thôn đội trưởng ngày uống ba lần, xỉn đến độ ba ngày chưa tỉnh. Tớ xem đây như nhà của mình, mời ngồi, mời uống trà! Ồ! Không có trà. Nước đái? Có! Trong các vỏ chai bia của thôn đội trưởng toàn nước đái, ngay cả lão cũng không phân biệt được, có lúc uống cả nước đái mà vẫn tưởng là bia, lại còn bảo mùi vị rất thơm, rất tươi, lại nhiều bọt. Ha ha ha! Đúng là trong thịt xương và tinh hoàn của lão không có chất muối, đúng là đồ trứng thối. Ngồi, ngồi đi!

Nói xong, Quách Kim Khố vớ lấy chiếc ống nghe diện thoại cổ lỗ sĩ, quay số roèn roẹt rồi hét vào trong máy:

- Tổng đài à? Tôi ở thôn đội đây, cậu nối máy cho tôi đến quán ăn Lương Quản Sở. Quán Lương Quản Sở đó à? Là tôi, Quách Kim Khố, chuyên gia bảo quản vũ khí ở thôn đội. Trưa nay, đúng mười một giờ ba lăm, hãy chuẩn bị cho tôi các món ăn sau: Gan lợn một đĩa, thịt lợn ba chỉ một đĩa, tim lợn một đĩa, tai lợn một đĩa, rau cần xào thịt bò một đĩa, cá rán một con, một bát canh đậu phụ, một bát sủi cảo. Tất cả đều cho ít dầu, nhiều tỏi. Lại thêm hai lít rượu Địa Lôi. Ghi chép cho cẩn thận kẻo quên. Hôm nay không ghi nợ, ăn uống xong thanh toán luôn. Có biết anh ta là ai không? Là chiến hữu. Chúng tôi đã kề vai thích cánh chiến đấu bên nhau trong rừng súng mưa đạn đấy! Cậu phải cẩn thận đấy, chọn loại thịt cá nào tươi nhất, chớ thêm nước vào rượu đấy. Dám đùa cợt với Giải phóng quân là không xong đâu! Tôi mà cáu lên là quán cậu bị san phẳng thành bình địa đấy! Được rồi, bảo bọn thuộc hạ làm nhanh lên, tác phong của quân nhân là khoái đao trảm gai góc, không cho phép kì kèo mè nheo!

- Quách Kim Khố ơi là Quách Kim Khố! - Tôi kêu lên nửa đùa nửa thật - Bữa nay cậu làm thịt tớ rồi! Chừng đó thức ăn đủ cho cả tiểu đội. Cái chức tiểu đoàn trưởng tí tẹo này của tớ còn phải nuôi cả nhà bố mẹ vợ con tớ nữa đấy.

- Tớ lo! - Cậu ta nói với vẻ khinh miệt - Trông cái bản mặt của cậu kìa! Chúng ta cùng nhập ngũ, cùng chiến đấu, cậu lại trở thành quan chức, còn tớ thì chẳng có gì ráo. Cậu lẽ nào không mời tớ được một bữa rượu? Đúng là tiền càng nhiều thì tàng keo kiệt!

- Ruột của tớ đã lòi cả ra ngoài, suýt mất mạng, được cái chức quan nhỏ tẹo này cũng đâu có dễ! - Tôi cảm thấy bực mình.

- Tai tớ bị đạn pháo làm cho điếc rồi, cả ngày chỉ nghe thấy tiếng ong ong. Miệng tớ cũng bị lửa đạn thiêu cho cháy sém - Cậu ta chỉ vào cái miệng đầy những vết hoa văn màu trắng, nói - Nhưng cái gì chờ tớ nào? Phục viên! Đ. mẹ nhân gian sao mà bất công!

- Cậu nói tai cậu bị điếc hay bị gì cũng xong, cậu nghe được hay nghe không được cũng không ai biết được - Tôi nói - Có điều cái miệng cậu khi chưa ngập ngũ đã như vậy, sao lại nói là bị lửa đạn đốt kia chứ? Sao lại có chuyện hay ho đến như thế? Lửa chỉ chuyên đốt miệng cậu mà không đốt chỗ khác sao? Thảo nào cậu có biệt danh là "Hoa Miệng", không chỉ miệng đầy hoa mà còn biết khua môi múa mép!

Mặt Quách Kim Khố đỏ rần lên, nổi giận quát:

- Miệng tớ chính là do lửa đạn đốt, không đốt thì là nướng!

Thấy cậu ta nổi xung, tôi đấu dịu:

- Được rồi, thằng quỷ! Đừng la lối nữa, miệng cậu là do lửa đốt, được chưa? Nói một cách đường hoàng xem nào, mấy năm nay cậu sống thế nào? Đám chiến hữu trở về cùng một lúc với cậu ra sao?

Mặt Quách Kim Khố đột nhiên biểu lộ nét buồn man mác, mười mấy nếp nhăn hai bên khóe miệng càng trắng hơn. Cậu ta nói với giọng buồn buồn:

- Chuyện của Ngụy Đại Bảo đại khái cậu cũng đã biết, đánh nhau với hàng xóm, lỡ tay đập một gậy sắt làm chết vợ người ta. Vì đã từng tham gia chiến tranh nên hình phạt giành cho cậu ta được giảm nhẹ nhưng vẫn chịu hai mươi năm tù. Cậu ta vừa bước chân vào nhà giam thì cô vợ nối gót chồng rời khỏi nhà ôm con tái giá, tung cánh đến tận Hắc Long Giang. Trương Tư Quốc thì vẫn là "lính phòng không", mấy ngày trước có đến tìm tớ mượn tiền, bảo rằng muốn tích góp chút vốn để làm ăn buôn bán gì đó. Tớ nghèo rớt mồng tơi, làm gì có tiền để cho cậu ta mượn?

- Thằng này chịu thiệt thòi một cách quá đỗi thành thực - Tôi cảm thán.

Giọng Quách Kim Khố đầy sự bất bình:

- Đốt đèn lồng lên cũng không thể tìm được thằng nào ngốc nghếch như nó nữa đâu. Nghe người trong đơn vị của nó nói rằng, lúc ấy họ đã chỉnh lý xong tài liệu, chuẩn bị báo cáo lên cấp trên để công nhận danh hiệu anh hùng cho nó, nó lại bảo nó không hề có ý định dùng thân mình để kích nổ những quả bộc phá ấy đâu. Cậu nói đi, trong thiên hạ có loại người nào ngu như nó không? Bỏ qua chuyện đó đi, nó trở về quê với một thân hình đầy thương tích, mặt cũng đã bị phá nát, nằm chết gí trong làng, ngay cả cái chức chi ủy viên cũng không đến tay nó.

- Cậu nên giúp nó, lên huyện tìm cơ quan dân chính nào đó, - Tôi nói.

- Tớ hả? Quách Kim Khố chỉ vào mũi mình, nói - Với cái mặt này mà tớ còn giúp được nó sao? Tớ lo cho mình chưa xong, cầu ông cầu bà mãi, cán bộ thôn mới chiếu cố cho làm cái công việc sai vặt này, mỗi ngày đến đây canh cổng, mỗi tháng lau súng một lần, cuối tháng nhận chín mươi đồng. Khi thôn đội trưởng đi uống rượu, tớ cũng đi theo để tăng thêm chút mỡ - Cậu ta cảm thán - Tính đi tính lại, chỉ có cậu là tốt số nhất.

- Hãy nghĩ đến Tiền Anh Hào, - Tôi nói. - Hãy nhớ rằng cậu ta là một người rất phong độ, chết ở đấy, ngay cả xác cũng ỉchông về được quê hương. Chúng ta được sống, cũng nên lấy thế làm đủ rồi.

- Cậu nói cũng đúng, - Quách Kim Khố nói. - Luận về nhân phẩm, luận về tài năng, cho dù có mười Quách Kim Khố tớ cũng theo không kịp một Tiền Anh Hào, thế mà tớ còn được phong huy chương chiến công hạng ba, còn tìm được một công việc lau súng canh cửa, lại còn có cả một mụ vợ...

Ngoài cửa có tiếng chuông xe đạp.

- Thằng bé đưa thức ăn đến đấy! - Quách Kim Khố đứng bật dậy, mở cửa.

Một thằng bé khoảng mười lăm mười sáu tuổi cưỡi một chiếc xe đạp màu đen, một tay giữ tay lái, một tay xách một chiếc hộp gỗ hình vuông. Chiếc xe vừa trờ tới cửa, nó đã nhẹ nhàng nhảy xuống, liến thoắng:

- Chú Hoa Miệng! Thức ăn mà chú yêu cầu đã có rồi đây!

Vừa nói, nó vừa xách chiếc hộp đi vào nhà. Quách Kim Khố chụp lấy vành tai nó, giận dữ chửi:

- Mẹ con nhà mày đúng là đồ trứng thối, ngay cả một con thỏ chưa ráo máu đầu như mày mà cũng gọi ông là Hoa Miệng sao? Ông đây nhảy vào lửa bỏng nước sôi, bị lửa đốt bị thương miệng, về đây để cho chúng mày đùa cợt sao? Bữa nay ông không tha cho mày đâu. Gọi bố! Gọi ông nội! Gọi tổ tông!

Cậu ta nghiến răng nghiến lợi véo mạnh tai thằng bé. Những ngón tay thô và cứng cứ vặn qua vặn lại, kéo lên kéo xuống, trông cậu ta lúc này giống như một con quỷ đang nổi giận. Thằng bé đau kêu lên oai oái, hộp gỗ trong tay rơi xuống đất, bên trong có tiếng loảng xoảng của chén đĩa. Nó vừa khóc vừa kêu:

- Chú, bác, bố, ông nội, lão tổ tông ơi... Cháu không dám nữa đâu...

Tôi vội vàng nói:

- Quách Kim Khố! Cậu có thôi đi không. Việc gì mà phải động chân động tay với một thằng bé?

Tôi bước lên kéo tay cậu ta. Cậu ta còn nắm tai nó giúi xuống đất, giúi đến khi đầu thằng bé chạm xuống nền gạch vuông mới có vẻ hả giận, buông tay. Thằng bé ôm lấy hai vành tai đỏ nhừ, khóc nức nở.

- Mau soạn thức ăn lên bàn cho tao! - Cậu ta gầm lên.

Thằng bé chẳng dám phản kháng, nhanh chóng cúi người mở chiếc hộp, đặt bốn đĩa thức ăn lạnh, hai chai rượu và hai chiếc đũa lên bàn làm việc. Hai vành tai của nó như được bôi một lớp dầu, từ đỏ chuyển sang tím tái, trông thật thương tâm.

- Mày tưởng lão Quách này là Phật à? Lão đây chẳng hiên thế đâu! Hôm nay chỉ là cho mày nếm thử sự lợi hại của một chiến sĩ cách mạng thôi.

Thằng bé sợ đến nỗi không nói được lấy một lời, xách chiếc hộp không phóng vù ra khỏi cửa. Quách Kim Khố nhìn theo bóng nó, gào to:

- Còn các món nóng nữa, mau mau đưa đến đây!

Thằng bé nhảy lên xe, đạp mạnh, quay đầu lại vừa khóc vừa chửi:

- Lão Hoa Miệng Quách Kim Khố kia! Tao ỉa vào mười tám đời tổ tông nhà lão!

Quách Kim Khố lao ra cửa, nhặt một cây súng gỗ dùng để huấn luyện động tác đâm lê lên đuổi theo. Thằng bé đạp xe như tên bắn, mất hút. Tôi chạy theo kéo cậu ta lại, bảo:

- Thôi đi cậu, quay vào uống rượu thôi!

Cậu ta hất mạnh một cánh tay lên khiến tôi loạng choạng tránh sang một bên, gào to:

- Không! Tớ phải giết nó! Mục tiêu ngay phía trước - Giết! Vừa gào, cậu ta vừa cầm ngang cây súng gỗ, nhắm thẳng vào một gốc cây ngô đồng trong sân lao tới và đâm mạnh - Giết! Chạy đi đằng nào rồi? Giết! Giết! Giết! Những mảng vỏ cây ngô đồng rơi xuống lả tả, những dòng nhựa cây màu lục như những dòng nước mắt từ từ lăn theo thân cây.

- Kim Khố! Được rồi, được rồi! Tôi dùng lời lẽ cực kỳ dịu dàng khuyên nhủ - Giải phóng quân yêu và bảo vệ cây cỏ, chúng ta vào nhà uống rượu thôi - Lôi lôi đẩy đẩy, khó khăn lắm tôi mới đưa được cậu ta về phòng làm việc. Giật cây súng gỗ ném vào góc tường, ấn cậu ta ngồi xuống ghế xong, tôi mở nút chai rượu và đổ đầy hai cốc, nói:

- Người anh em, uống di!

Cậu ta vẫn ngồi bất động, mắt trừng trừng nhìn vào vách tường, hai giọt nước mắt to tướng từ từ lăn ra khỏi hốc mắt cậu ta. Giọng cậu ta khàn đục:

- Tớ không uống đâu! Tớ chẳng còn mặt mũi nào mà uống nữa. Triệu Kim, bữa nay tớ sai rồi. Tớ không nên lợi dụng chiếc đòn trên vai cậu, nói thực lòng tớ biết cậu làm ra tiền cũng chẳng dễ dàng gì, gia đình cậu sống rất khó khăn tớ cũng biết. Thôi, mang rượu về nhà mời bố cậu uống đi.

Tôi cố ý làm ra vẻ thoải mái, cười nói:

- Quách Kim Khố! Đây mới chính là cậu coi thường tớ, xem tớ chẳng ra gì phải không? Anh em ta khó khăn lắm mới gặp nhau, bữa nay uống cho đã. Cậu mà nói nhăng nói cuội nữa thì không xứng đáng đã từng là một người lính đâu nhé.

- Tớ là người lính à? - Cậu ta trừng mắt nhìn tôi, hỏi.

- Đương nhiên cậu là người lính, trên mũ cậu có ngôi sao năm cánh, cầu vai đỏ hai bên ve áo. Cậu không phải là lính thì là cái gì? - Tôi khẳng định - Trong bảng vàng của quốc gia có ghi tên cậu, có ngày nào đó người ta sẽ dùng cậu, cậu có muốn trốn cũng chạy không thoát đâu!

- Tớ là lính sao? Tại sao tớ lại phải chạy trốn? "Quốc gia hưng vong, thất phu hữu trách", tớ làm sao mà phải chạy trốn cơ chứ? Nói thực lòng, tớ đã từng mong có cơ hội hy sinh cho đất nước, hy sinh sao cho oanh oanh liệt liệt, khắp nơi lập bia biểu dương, quan trọng hơn cả là mẹ tớ có cái ăn mà chẳng phải lo nghĩ gì đến chuyện đói, thế mới không uổng là sinh ra cho đời một đứa con ttai. Bây giờ thì bộ dạng tớ như thế này có ra thể thống gì đâu, trắng tay hoàn tay trắng. Triệu Kim à sống không bằng chết - Cậu ta chụp lấy cốc rượu, cụng thật mạnh vào cốc của tôi, nói - Các anh em! Vì an ninh tổ quốc, vì hạnh phúc nhân dân, thề quét sạch bọn xâm lược! Cạn chén!

Chỉ một ngụm, cốc rượu trong tay chúng tôi đã cạn veo. Lại rót, lại cụng rồi lại cạn chén.

- Là lính thì không nhất thiết phải dùng đũa, - Cậu ta vứt hai đôi đũa xuống gầm bàn, tuyên bố thật hùng hồn. - Dùng tay!

Cậu ta bốc tai lợn, tim lợn, gan lợn, thịt lợn nhét vào mồm, cằm bạnh ra. Cách ăn của cậu ta như gió cuôn mây tràn, thoắt cái bốn đĩa thịt đã hết veo.

Thức ăn nóng vẫn chưa mang đến.