Truyện Kiều
hồi 13 ,kiều và kim trọng đoàn tựu
Nỗi nàng tai nạn đã đầy
Nỗi chàng Kim Trọng bấy chầy mới thương
Từ ngày muôn dặm phù tang
Nửa năm ở đất Liêu dương lại nhà
Vội sang vườn Thúy dò la
Nhìn phong cảnh cũ nay đà khác xưa
Đầy vườn cỏ mọc lau thưa
Song trăng quạnh quẽ vách mưa rã rời
Trước sau nào thấy bóng người
Hoa đào năm ngoái còn cười gió đông
Xập xè én liệng lầu không
Cỏ lan mặt đất rêu phong dấu giày
Cuối tường gai góc mọc đầy
Đi về này những lối này năm xưa
Chung quanh lặng ngắt như tờ
Nỗi niềm tâm sự bây giờ hỏi ai?
Láng giềng có kẻ sang chơi
Lân la sẽ hỏi một hai sự tình
Hỏi ông ông mắc tụng đình
Hỏi nàng nàng đã bán mình chuộc cha
Hỏi nhà nhà đã dời xa
Hỏi chàng Vương với cùng là Thúy Vân
Đều là sa sút khó khăn
May thuê viết mướn kiếm ăn lần hồi
Điều đâu sét đánh lưng trời
Thoắt nghe chàng thoắt rụng rời xiết bao!
Vội han di trú nơi cao
Đánh đường chàng mới tìm vào tận nơi
Nhà tranh vách đất tả tơi
Lau treo rèm nát trúc cài phên thưa
Một sân đất cỏ dầm mưa
Càng ngao ngán nỗi càng ngơ ngẩn đường!
Đánh liều lên tiếng ngoài tường
Chàng Vương nghe tiếng vội vàng chạy ra
Dắt tay vội rước vào nhà
Mái sau viên ngoại ông bà ra ngay
Khóc than kể hết niềm tây:
Chàng ôi biết nỗi nước này cho chưa?
Kiều nhi phận mỏng như tờ
Một lời đã lỗi tóc tơ với chàng!
Gặp cơn gia biến lạ dường
Bán mình nó phải tìm đường cứu cha
Dùng dằng khi bước chân ra
Cực trăm nghìn nỗi dặn ba bốn lần
Trót lời hẹn với lang quân
Mượn con em nó Thúy Vân thay lời
Gọi là trả chút nghĩa người
Sầu này dằng dặc muôn đời chưa quên!
Kiếp này duyên đã phụ duyên
Dạ đài còn biết sẽ đền lai sinh
Mấy lời ký chú đinh ninh
Ghi lòng để dạ cất mình ra đi
Phận sao bạc bấy Kiều nhi!
Chàng Kim về đó con thì đi đâu?
Ông bà càng nói càng đau
Chàng càng nghe nói càng dàu như dưa
Vật mình vẫy gió tuôn mưa
Dầm dề giọt ngọc thẫn thờ hồn mai!
Đau đòi đoạn ngất đòi thôi
Tỉnh ra lại khóc khóc rồi lại mê
Thấy chàng đau nỗi biệt ly
Nhẫn ngừng ông mới vỗ về giải khuyên:
Bây giờ ván đã đóng thuyền
Đã đành phận bạc khôn đền tình chung!
Quá thương chút nghĩa đèo bòng
Nghìn vàng thân ấy dễ hòng bỏ sao?
Dỗ dành khuyên giải trăm chiều
Lửa phiền càng dập càng khêu mối phiền
Thề xưa giở đến kim hoàn
Của xưa lại giở đến đàn với hương
Sinh càng trông thấy càng thương
Gan càng tức tối ruột càng xót xa
Rằng: Tôi trót quá chân ra
Để cho đến nỗi trôi hoa dạt bèo
Cùng nhau thề thốt đã nhiều
Những điều vàng đá phải điều nói không!
Chưa chăn gối cũng vợ chồng
Lòng nào mà nỡ dứt lòng cho đang?
Bao nhiêu của mấy ngày đàng
Còn tôi tôi một gặp nàng mới thôi!
Nỗi thương nói chẳng hết lời
Tạ từ sinh mới sụt sùi trở ra
Vội về sửa chốn vườn hoa
Rước mời viên ngoại ông bà cùng sang
Thần hôn chăm chút lễ thường
Dưỡng thân thay tấm lòng nàng ngày xưa
Đinh ninh mài lệ chép thơ
Cắt người tìm tõi đưa tờ nhắn nhe
Biết bao công mướn của thuê
Lâm thanh mấy độ đi về dặm khơi
Người một nơi hỏi một nơi
Mênh mông nào biết bể trời nơi nao?
Sinh càng thảm thiết khát khao
Như nung gan sắt như bào lòng son
Ruột tằm ngày một héo don
Tuyết sương ngày một hao mòn hình ve
Thẩn thờ lúc tỉnh lúc mê
Máu theo nước mắt hồn lìa chiêm bao
Xuân huyên lo sợ biết bao
Quá ra khi đến thế nào mà hay!
Vội vàng sắm sửa chọn ngày
Duyên Vân sớm đã se dây cho chàng
Người yểu điệu kẻ văn chương
Trai tài gái sắc xuân đương vừa thì
Tuy rằng vui chữ vu quy
Vui nào đã cất sầu kia được nào!
Khi ăn ở lúc ra vào
Càng âu duyên mới càng dào tình xưa
Nỗi nàng nhớ đến bao giờ
Tuôn châu đòi trận vò tơ trăm vòng
Có khi vắng vẻ thư phòng
Đốt lò hương giở phím đồng ngày xưa
Bẻ bai rủ rỉ tiếng tơ
Trầm bay nhạt khói gió đưa lay rèm
Dường như bên nóc trước thềm
Tiếng Kiều đồng vọng bóng xiêm mơ màng
Bởi lòng tạc đá ghi vàng
Tưởng nàng nên lại thấy nàng về đây
Những là phiền muộn đêm ngày
Xuân thu biết đã đổi thay mấy lần?
Chế khoa gặp hội trường văn
Vương Kim cùng chiếm bảng xuân một ngày
Cửa trời rộng mở đường mây
Hoa chào ngõ hạnh hương bay dặm phần
Chàng Vương nhớ đến xa gần
Sang nhà Chung lão tạ ân chu tuyền
Tình xưa ân trả nghĩa đền
Gia thân lại mới kết duyên Châu Trần
Kim từ nhẹ bước thanh vân
Nỗi nàng càng nghĩ xa gần càng thương
Ấy ai dặn ngọc thề vàng
Bây giờ kim mã ngọc đường với ai?
Ngọn bèo chân sóng lạc loài
Nghĩ mình vinh hiển thương người lưu ly
Vâng ra ngoại nhậm Lâm truy
Quan san nghìn dặm thê nhi một đoàn
Cầm đường ngày tháng thanh nhàn
Sớm khuya tiếng hạc tiếng đàn tiêu dao
Phòng xuân trướng rủ hoa đào
Nàng Vân nằm bỗng chiêm bao thấy nàng
Tỉnh ra mới rỉ cùng chàng
Nghe lời chàng cũng hai đường tin nghi
Họ Lâm thanh với Lâm truy
Khác nhau một chữ hoặc khi có lầm
Trong cơ thanh khí tương tầm
Ở đây hoặc có giai âm chăng là?
Thăng đường chàng mới hỏi tra
Họ Đô có kẻ lại già thưa lên:
Sự này đã ngoại mười niên
Tôi đà biết mặt biết tên rành rành
Tú bà cùng Mã Giám sinh
Đi mua người ở Bắc kinh đưa về
Thúy Kiều tài sắc ai bì
Có nghề đàn lại đủ nghề văn thơ
Kiên trinh chẳng phải gan vừa
Liều mình thế ấy phải lừa thế kia
Phong trần chịu đã ê chề
Tơ duyên sau lại xe về Thúc lang
Phải tay vợ cả phũ phàng
Bắt về Vô tích toan đường bẻ hoa
Rứt mình nàng phải trốn ra
Chẳng may lại gặp một nhà Bạc kia
Thoắt buôn về thoắt bán đi
Mây trôi bèo nổi thiếu gì là nơi!
Bỗng đâu lại gặp một người
Hơn đời trí dũng nghiêng trời uy linh
Trong tay mười vạn tinh binh
Kéo về đóng chật một thành Lâm truy
Tóc tơ các tích mọi khi
Oán thì trả oán ân thì trả ân
Đã nên có nghĩa có nhân
Trước sau trọn vẹn xa gần ngợi khen
Chưa từng được họ được tên
Sự này hỏi Thúc sinh viên mới tường
Nghe lời đô nói rõ ràng
Tức thì đưa thiếp mời chàng Thúc sinh
Nỗi nàng hỏi hết phân minh
Chồng con đâu tá tính danh là gì?
Thúc rằng: Gặp buổi loạn ly
Trong quân tôi hỏi thiếu gì tóc tơ
Đại vương tên Hải họ Từ
Đánh quen trăm trận sức dư muôn người
Gặp nàng khi ở châu Thai
Lạ gì quốc sắc thiên tài phải duyên
Vẫy vùng trong bấy nhiêu niên
Làm nên động địa kinh thiên đùng đùng
Đại quân đồn đóng cõi đông
Về sau chẳng biết vân mồng làm sao
Nghe tường ngành ngọn tiêu hao
Lòng riêng chàng luống lao đao thẫn thờ
Xót thay chiếc lá bơ vơ
Kiếp trần biết giũ bao giờ cho xong?
Hoa trôi nước chảy xuôi dòng
Xót thân chìm nỗi đau lòng hợp tan!
Lời xưa đã lỗi muôn vàn
Mảnh hương còn đó phím đàn còn đây
Đàn cầm khéo ngẩn ngơ dây
Lửa hương biết có kiếp này nữa thôi?
Bình bồng còn chút xa xôi
Đỉnh chung sao nỡ ăn ngồi cho an!
Rắp mong treo ấn từ quan
Mấy sông cũng lội mấy ngàn cũng pha
Dấn mình trong án can qua
Vào sinh ra tử họa là thấy nhau
Nghĩ điều trời thẳm vực sâu
Bóng chim tăm cá biết đâu mà nhìn!
Những là nấn ná đợi tin
Nắng mưa biết đã mấy phen đổi dời
Năm mây bỗng thấy chiếu trời
Khâm ban sắc chỉ đến nơi rành rành
Kim thì cải nhậm Nam bình
Chàng Vương cũng cải nhậm thành Châu dương
Sắm xanh xe ngựa vội vàng
Hai nhà cùng thuận một đường phó quan
Xảy nghe thế giặc đã tan
Sóng êm Phúc kiến lửa tàn Chiếc giang
Được tin Kim mới rủ Vương
Tiện đường cùng lại tìm nàng sau xưa
Hàng Châu đến đó bây giờ
Thật tin hỏi được tóc tơ rành rành
Rằng: Ngày hôm nọ giao binh
Thất cơ Từ đã thu linh trận tiền
Nàng Kiều công cả chẳng đền
Lệnh quan lại bắt ép duyên thổ tù
Nàng đà gieo ngọc trầm châu
Sông Tiền đường đó ấy mồ hồng nhan!
Thương ôi! không hợp mà tan
Một nhà vinh hiển riêng oan một nàng!
Chiêu hồn thiết vị lễ thường
Giải oan lập một đàn tràng bên sông
Ngọn triều non bạc trùng trùng
Vời trông còn tưởng cánh hồng lúc gieo
Tình thâm bể thảm lạ điều
Nào hồn tinh vệ biết theo chốn nào?
Cơ duyên đâu bỗng lạ sao
Giác Duyên đâu bỗng tìm vào đến nơi
Trông lên linh vị chữ bài
Thất kinh mới hỏi: Những người đâu ta?
Với nàng thân thích gần xa
Người còn sao bỗng làm ma khóc người?
Nghe tin ngơ ngác rụng rời
Xúm quanh kể lể rộn lời hỏi tra:
Này chồng này mẹ này cha
Này là em ruột này là em dâu
Thật tin nghe đã bấy lâu
Pháp sư dạy thế sự đâu lạ thường!
Sư rằng: Nhân quả với nàng
Lâm truy buổi trước Tiền đường buổi sau
Khi nàng gieo ngọc trầm châu
Đón nhau tôi đã gặp nhau rước về
Cùng nhau nương cửa bồ đề
Thảo am đó cũng gần kề chẳng xa
Phật tiền ngày bạc lân la
Đăm đăm nàng cũng nhớ nhà khôn khuây
Nghe tin nở mặt nở mày
Mừng nào lại quá mừng này nữa chăng?
Từ phen chiếc lá lìa rừng
Thăm tìm luống những liệu chừng nước mây
Rõ ràng hoa rụng hương bay
Kiếp sau họa thấy kiếp này hẳn thôi
Minh dương đôi ngả chắc rồi
Cõi trần mà lại thấy người cửu nguyên!
Cùng nhau lạy tạ Giác Duyên
Bộ hành một lũ theo liền một khi
Bẻ lau vạch cỏ tìm đi
Tình thâm luống hãy hồ nghi nửa phần
Quanh co theo dải giang tân
Khỏi rừng lau đã tới sân Phật đường
Giác Duyên lên tiếng gọi nàng
Buồng trong vội dạo sen vàng bước ra
Trông xem đủ mặt một nhà:
Xuân già còn khỏe huyên già còn tươi
Hai em phương trưởng hòa hai
Nọ chàng Kim đó là người ngày xưa!
Tưởng bây giờ là bao giờ
Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao!
Giọt châu thánh thót quẹn bào
Mừng mừng tủi tủi xiết bao là tình!
Huyên già dưới gối gieo mình
Khóc than mình kể sự tình đầu đuôi:
Từ con lưu lạc quê người
Bèo trôi sóng vỗ chốc mười lăm năm!
Tính rằng sông nước cát lầm
Kiếp này ai lại còn cầm gặp đây!
Ông bà trông mặt cầm tay
Dung quang chẳng khác chi ngày bước ra
Bấy chầy dãi nguyệt dầu hoa
Mười phần xuân có gầy ba bốn phần
Nỗi mừng biết lấy chi cân?
Lời tan hợp chuyện xa gần thiếu đâu!
Hai em hỏi trước han sau
Đứng trông chàng cũng trở sầu làm tươi
Quây nhau lạy trước Phật đài
Tái sinh trần tạ lòng người từ bi
Kiệu hoa giục giã tức thì
Vương ông dạy rước cùng về một nơi
Nàng rằng: Chút phận hoa rơi
Nửa đời nếm trải mọi mùi đắng cay
Tính rằng mặt nước chân mây
Lòng nào còn tưởng có rày nữa không?
Được rày tái thế tương phùng
Khát khao đã thỏa tấm lòng lâu nay!
Đã đem mình bỏ am mây
Tuổi này gởi với cỏ cây cũng vừa
Mùi thiền đã bén muối dưa
Màu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng
Sự đời đã tắt lửa lòng
Còn chen vào chốn bụi hồng làm chi!
Dở dang nào có hay gì
Đã tu tu trót quá thì thì thôi!
Trùng sinh ân nặng bể trời
Lòng nào nỡ dứt nghĩa người ra đi?
Ông rằng: Bỉ thử nhất thì
Tu hành thì cũng phải khi tòng quyền
Phải điều cầu Phật cầu Tiên
Tình kia hiếu nọ ai đền cho đây?
Độ sinh nhờ đức cao dày
Lập am rồi sẽ rước thầy ở chung
Nghe lời nàng cũng chiều lòng
Giã sư giã cảnh đều cùng bước ra
Một nhà về đến quan nha
Đoàn viên vội mở tiệc hoa vui vầy
Tàng tàng chén cúc dở say
Đứng lên Vân mới giãi bày một hai
Rằng: Trong tác hợp cơ trời
Hai bên gặp gỡ một lời kết giao
Gặp cơn bình địa ba đào
Vậy đem duyên chị buộc vào cho em
Cũng là phận cải duyên kim
Cũng là máu chảy ruột mềm chớ sao?
Những là rày ước mai ao
Mười lăm năm ấy biết bao nhiêu tình!
Bây giờ gương vỡ lại lành
Khuôn thiêng lừa lọc đã dành có nơi
Còn duyên may lại còn người
Còn vầng trăng bạc còn lời nguyền xưa
Quả mai ba bảy đương vừa
Đào non sớm liệu xe tơ kịp thì
Dứt lời nàng vội gạt đi:
Sự muôn năm cũ kể chi bây giờ?
Một lời tuy có ước xưa
Xét mình dãi gió dầu mưa đã nhiều
Nói càng hổ thẹn trăm chiều
Thà cho ngọn nước thủy triều chảy xuôi!
Chàng rằng: Nói cũng lạ đời
Dẫu lòng kia vậy còn lời ấy sao?
Một lời đã trót thâm giao
Dưới dày có đất trên cao có trời!
Dẫu rằng vật đổi sao dời
Tử sinh phải giữ lấy lời tử sinh!
Duyên kia có phụ chi tình
Mà toan sẻ gánh chung tình làm hai?
Nàng rằng: Gia thất duyên hài
Chút lòng ân ái ai ai cũng lòng
Nghĩ rằng trong đạo vợ chồng
Hoa thơm phong nhị trăng vòng tròn gương
Chữ trinh đáng giá nghìn vàng
Đuốc hoa chẳng thẹn với chàng mai xưa
Thiếp từ ngộ biến đến giờ
Ong qua bướm lại đã thừa xấu xa
Bấy chầy gió táp mưa sa
Mấy trăng cũng khuyết mấy hoa cũng tàn
Còn chi là cái hồng nhan
Đã xong thân thế còn toan nỗi nào?
Nghĩ mình chẳng hổ mình sao
Dám đem trần cấu dự vào bố kinh!
Đã hay chàng nặng vì tình
Trông hoa đèn chẳng thẹn mình lắm ru!
Từ rày khép cửa phòng thu
Chẳng tu thì cũng như tu mới là!
Chàng dù nghĩ đến tình xa
Đem tình cầm sắt đổi ra cầm cờ
Nói chi kết tóc xe tơ
Đã buồn cả ruột mà dơ cả đời!
Chàng rằng: Khéo nói nên lời
Mà trong lẽ phải có người có ta!
Xưa nay trong đạo đàn bà
Chữ trinh kia cũng có ba bảy đường
Có khi biến có khi thường
Có quyền nào phải một đường chấp kinh
Như nàng lấy hiếu làm trinh
Bụi nào cho đục được mình ấy vay?
Trời còn để có hôm nay
Tan sương đầu ngõ vén mây giữa trời
Hoa tàn mà lại thêm tươi
Trăng tàn mà lại hơn mười rằm xưa
Có điều chi nữa mà ngờ
Khách qua đường để hững hờ chàng Tiêu!
Nghe chàng nói đã hết điều
Hai thân thì cũng quyết theo một bài
Hết lời khôn lẽ chối lời
Cúi đầu nàng những vắn dài thở than
Nhà vừa mở tiệc đoàn viên
Hoa soi ngọn đuốc hồng chen bức là
Cùng nhau giao bái một nhà
Lễ đà đủ lễ đôi đà xứng đôi
Động phòng dìu dặt chén mồi
Bâng khuâng duyên mới ngậm ngùi tình xưa
Những từ sen ngó đào tơ
Mười lăm năm mới bây giờ là đây!
Tình duyên ấy hợp tan này
Bi hoan mấy nỗi đêm chầy trăng cao
Canh khuya bức gấm rủ thao
Dưới đèn tỏ rạng má đào thêm xuân
Tình nhân lại gặp tình nhân
Hoa xưa ong cũ mấy phân chung tình
Nàng rằng: Phận thiếp đã đành
Có làm chi nữa cái mình bỏ đi!
Nghĩ chàng nghĩa cũ tình ghi
Chiều lòng gọi có xướng tùy mảy may
Riêng lòng đã thẹn lắm thay
Cũng đà mặt dạn mày dày khó coi!
Những như âu yếm vành ngoài
Còn toan mở mặt với người cho qua
Lại như những thói người ta
Vớt hương dưới đất bẻ hoa cuối mùa
Khéo là giở nhuốc bày trò
Còn tình đâu nữa là thù đấy thôi!
Người yêu ta xấu với người
Yêu nhau thì lại bằng mười phụ nhau!
Cửa nhà dù tính về sau
Thì còn em đó lọ cầu chị đây
Chữ trinh còn một chút này
Chẳng cầm cho vững lại giày cho tan!
Còn nhiều ân ái chan chan
Hay gì vầy cánh hoa tàn mà chơi?
Chàng rằng: Gắn bó một lời
Bỗng không cá nước chim trời lỡ nhau
Xót người lưu lạc bấy lâu
Tưởng thề thốt nặng nên đau đớn nhiều!
Thương nhau sinh tử đã liều
Gặp nhau còn chút bấy nhiêu là tình
Chừng xuân tơ liễu còn xanh
Nghĩ rằng chưa thoát khỏi vành ái ân
Gương trong chẳng chút bụi trần
Một lời quyết hẳn muôn phần kính thêm!
Bấy lâu đáy bể mò kim
Là nhiều vàng đá phải tìm trăng hoa?
Ai ngờ lại họp một nhà
Lọ là chăn gối mới ra sắt cầm!
Nghe lời sửa áo cài trâm
Khấu đầu lạy tạ cao thâm nghìn trùng:
Thân tàn gạn đục khơi trong
Là nhờ quân tử khác lòng người ta
Mấy lời tâm phúc ruột rà
Tương tri dường ấy mới là tương tri!
Chở che đùm bọc thiếu chi
Trăm năm danh tiết cũng vì đêm nay!
Thoắt thôi tay lại cầm tay
Càng yêu vì nết càng say vì tình
Thêm nến giá nối hương bình
Cùng nhau lại chuốc chén quỳnh giao hoan
Tình xưa lai láng khôn hàn
Thong dong lại hỏi ngón đàn ngày xưa
Nàng rằng: Vì mấy đường tơ
Lầm người cho đến bây giờ mới thôi!
Ăn năn thì sự đã rồi!
Nể lòng người cũ vâng lời một phen
Phím đàn dìu dặt tay tiên
Khói trầm cao thấp tiếng huyền gần xa
Khúc đâu đầm ấm dương hòa
Ấy là hồ điệp hay là Trang sinh
Khúc đâu êm ái xuân tình
Ấy hồn Thục đế hay mình đỗ quyên?
Trong sao châu nhỏ duềnh quyên
Ấm sao hạt ngọc Lam điền mới đông!
Lọt tai nghe suốt năm cung
Tiếng nào là chẳng não nùng xôn xao
Chàng rằng: Phổ ấy tay nào
Xưa sao sầu thảm nay sao vui vầy?
Tẻ vui bởi tại lòng này
Hay là khổ tận đến ngày cam lai?
Nàng rằng: Ví chút nghề chơi
Đoạn trường tiếng ấy hại người bấy lâu!
Một phen tri kỷ cùng nhau
Cuốn dây từ đấy về sau cũng chừa
Chuyện trò chưa cạn tóc tơ
Gà đà gáy sáng trời vừa rạng đông
Tình riêng chàng lại nói sòng
Một nhà ai cũng lạ lùng khen lao
Cho hay thục nữ chí cao
Phải người tối mận sớm đào như ai?
Hai tình vẹn vẽ hòa hai
Chẳng trong chăn gối cũng ngoài cầm thơ
Khi chén rượu khi cuộc cờ
Khi xem hoa nở khi chờ trăng lên
Ba sinh đã phỉ mười nguyền
Duyên đôi lứa cũng là duyên bạn bầy
Nhớ lời lập một am mây
Khiến người thân thích rước thầy Giác Duyên
Đến nơi đóng cửa cài then
Rêu trùm kẻ ngạch cỏ len mái nhà
Sư đà hái thuốc phương xa
Mây bay hạc lánh biết là tìm đâu?
Nặng vì chút nghĩa bấy lâu
Trên am cứ giữ hương dầu hôm mai
Một nhà phúc lộc gồm hai
Ngàn năm dằng dặc quan giai lần lần
Thừa gia chẳng hết nàng Vân
Một cây cù mộc một sân quế hòe
Phong lưu phú quý ai bì
Vườn xuân một cửa để bia muôn đời
lời kết
Ngẫm hay muôn sự tại trời
Trời kia đã bắt làm người có thân
Bắt phong trần phải phong trần
Cho thanh cao mới được phần thanh cao
Có đâu thiên vị người nào
Chữ tài chữ mệnh dồi dào cả hai
Có tài mà cậy chi tài
Chữ tài liền với chữ tai một vần
Đã mang lấy nghiệp vào thân
Cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa
Thiện căn ở tại lòng ta
Chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài
Lời quê chắp nhặt dông dài
Mua vui cũng được một vài trống canh