Truyện Kiều
hồi 4 ,kiều bán mình chuộc cha
Tần ngần dạo gót lầu trang
Một đoàn mừng thọ ngoại hương mới về
Hàn huyên chưa kịp giãi dề
Sai nha bỗng thấy bốn bề xôn xao
Người nách thước kẻ tay đao;
Đầu trâu mặt ngựa ào ào như sôi
Già giang một lão một trai
Một dây vô lại buộc hai thâm tình
Đầy nhà vang tiếng ruồi xanh
Rụng rời khung dệt tan tành gói may
Đồ tế nhuyễn của riêng tây
Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham
Điều đâu bay buộc ai làm?
Này ai dan dậm giật giàm bỗng dưng?
Hỏi ra sau mới biết rằng:
Phải tên xưng xuất là thằng bán tơ
Một nhà hoảng hốt ngẩn ngơ
Tiếng oan dậy đất án ngờ lòa mây
Hạ từ van lạy suốt ngày
Điếc tai lân tuất phũ tay tồi tàn
Rường cao rút ngược dây oan
Dẫu là đá cũng nát gan lọ người
Mặt trông đau đớn rụng rời
Oan này còn một kêu trời nhưng xa
Một ngày lạ thói sai nha
Làm cho khốc hại chẳng qua vì tiền
Sao cho cốt nhục vẹn tuyền
Trong khi ngộ biến tòng quyền biết sao?
Duyên hội ngộ đức cù lao
Bên tình bên hiếu bên nào nặng hơn?
Để lời thệ hải minh sơn
Làm con trước phải đền ơn sinh thành
Quyết tình nàng mới hạ tình:
Dẽ cho để thiếp bán mình chuộc cha!
Họ Chung có kẻ lại già
Cũng trong nha dịch lại là từ tâm
Thấy nàng hiếu trọng tình thâm
Vì nàng nghĩ cũng thương thầm xót vay
Tính bài lót đó luồn đây
Có ba trăm lạng việc này mới xuôi
Hãy về tạm phó giam ngoài
Dặn nàng qui liệu trong đôi ba ngày
Thương tình con trẻ thơ ngây
Gặp cơn vạ gió tai bay bất kỳ!
Đau lòng tử biệt sinh ly
Thân còn chẳng tiếc tiếc gì đến duyên!
Hạt mưa sá nghĩ phận hèn
Liều đem tấc cỏ quyết đền ba xuân
Sự lòng ngỏ với băng nhân
Tin sương đồn đại xa gần xôn xao
Gần miền có một mụ nào
Đưa người viễn khách tìm vào vấn danh
Hỏi tên rằng: Mã Giám sinh
Hỏi quê rằng: Huyện Lâm Thanh cũng gần
Quá niên trạc ngoại tứ tuần
Mày râu nhẵn nhụi áo quần bảnh bao
Trước thầy sau tớ lao xao
Nhà băng đưa mối rước vào lầu trang
Ghế trên ngồi tót sỗ sàng
Buồng trong mối đã giục nàng kíp ra
Nỗi mình thêm tức nỗi nhà
Thềm hoa một bước lệ hoa mấy hàng!
Ngại ngùng giợn gió e sương
Nhìn hoa bóng thẹn trông gương mặt dày
Mối càng vén tóc bắt tay
Nét buồn như cúc điệu gầy như mai
Đắn đo cân sắc cân tài
Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ
Mặn nồng một vẻ một ưa
Bằng lòng khách mới tùy cơ dặt dìu
Rằng: Mua ngọc đến Lam Kiều
Sính nghi xin dạy bao nhiêu cho tường?
Mối rằng: đáng giá nghìn vàng
Gấp nhà nhờ lượng người thương dám nài
Cò kè bớt một thêm hai
Giờ lâu ngã giá vàng ngoài bốn trăm
Một lời thuyền đã êm dằm
Hãy đưa canh thiếp trước cầm làm ghi
Định ngày nạp thái vu qui
Tiền lưng đã sẵn việc gì chẳng xong!
Một lời cậy với Chung công
Khất từ tạm lĩnh Vương ông về nhà
Thương tình con trẻ cha già
Nhìn nàng ông những máu sa ruột dàu:
Nuôi con những ước về sau
Trao tơ phải lứa gieo cầu đáng nơi
Trời làm chi cực bấy trời
Này ai vu thác cho người hợp tan!
Búa rìu bao quản thân tàn
Nỡ đầy đọa trẻ càng oan khốc già
Một lần sau trước cũng là
Thôi thì mặt khuất chẳng thà lòng đau!
Theo lời càng chảy dòng châu
Liều mình ông rắp gieo đầu tường vôi
Vội vàng kẻ giữ người coi
Nhỏ to nàng lại tìm lời khuyên can:
Vẻ chi một mảnh hồng nhan
Tóc tơ chưa chút đền ơn sinh thành
Dâng thư đã thẹn nàng Oanh
Lại thua ả Lý bán mình hay sao?
Cỗi xuân tuổi hạc càng cao
Một cây gánh vác biết bao nhiêu cành
Lòng tơ dù chẳng dứt tình
Gió mưa âu hẳn tan tành nưóc non
Thà rằng liều một thân con
Hoa dù rã cánh lá còn xanh cây
Phận sao đành vậy cũng vầy
Cầm như chẳng đậu những ngày còn xanh
Cũng đừng tính quẩn lo quanh
Tan nhà là một thiệt mình là hai
Phải lời ông cũng êm tai
Nhìn nhau giọt vắn giọt dài ngổn ngang
Mái ngoài họ Mã vừa sang
Tờ hoa đã ký cân vàng mới trao
Trăng già độc địa làm sao?
Cầm dây chẳng lựa buộc vào tự nhiên
Trong tay đã sẵn đồng tiền
Dầu lòng đổi trắng thay đen khó gì!
Họ Chung ra sức giúp vì
Lễ tâm đã đặt tụng kỳ cũng xong
Việc nhà đã tạm thong dong
Tinh kỳ giục giã đã mong độ về
Một mình nàng ngọn đèn khuya
Áo dầm giọt lệ tóc xe mối sầu
Phận dầu dầu vậy cũng dầu
Xót lòng đeo đẳng bấy lâu một lời!
Công trình kể biết mấy mươi
Vì ta khăng khít cho người dở dang
Thề hoa chưa ráo chén vàng
Lỗi thề thôi đã phụ phàng với hoa
Trời Liêu non nước bao xa
Nghĩ đâu rẽ cửa chia nhà tự tôi
Biết bao duyên nợ thề bồi
Kiếp này thôi thế thì thôi còn gì
Tái sinh chưa dứt hương thề
Làm thân trâu ngựa đền nghì trúc mai
Nợ tình chưa trả cho ai
Khối tình mang xuống tuyền đài chưa tan
Nỗi riêng riêng những bàng hoàng
Dầu chong trắng đĩa lệ tràn thấm khăn
Thúy Vân chợt tỉnh giấc xuân
Dưới đèn ghé đến ân cần hỏi han:
Cơ trời dâu bể đa đoan
Một nhà để chị riêng oan một mình
Cớ chi ngồi nhẫn tàn canh?
Nỗi riêng còn mắc mối tình chi đây?
Rằng: Lòng đương thổn thức đầy
Tơ duyên còn vướng mối này chưa xong
Hở môi ra cũng thẹn thùng
Để lòng thì phụ tấm lòng với ai
Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa
Giữa đường đứt gánh tương tư
Loan giao chắp mối tơ thừa mặc em
Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề
Sự đâu sóng gió bất kỳ
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai!
Ngày xuân em hãy còn dài
Xót tình máu mủ thay lời nước non
Chị dù thịt nát xương mòn
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây
Chiếc thoa với bức tờ mây
Duyên này thì giữ vật này của chung
Dù em nên vợ nên chồng
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên
Mất người còn chút của tin
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa
Mai sao dầu có bao giờ
Đốt lò hương ấy so tơ phím này
Trông ra ngọn cỏ lá cây
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về
Hồn còn mang nặng lời thề
Nát thân bồ liễu đền nghì trúc mai;
Dạ đài cách mặt khuất lời
Rẩy xin chén nước cho người thác oan
Bây giờ trâm gẫy bình tan
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân
Trăm nghìn gửi lại tình quân
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi
Phận sao phận bạc như vôi
Đã đành nước chẩy hoa trôi lỡ làng
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!
Cạn lời hồn ngất máu say
Một hơi lặng ngắt đôi tay giá đồng
Xuân Huyên chợt tỉnh giấc nồng
Một nhà tấp nập kẻ trong người ngoài
Kẻ thang người thuốc bời bời
Mới dằn cơn vựng chưa phai giọt hồng
Hỏi: Sao ra sự lạ lùng?
Kiều càng nức nở mở không ra lời
Nỗi nàng Vân mới rỉ tai
Chiếc thoa này với tờ bồi ở đây
Này cha làm lỗi duyên mày
Thôi thì nỗi ấy sau này đã em
Vì ai rụng cải rơi kim
Để con bèo nổi mây chìm vì ai
Lời con dặn lại một hai
Dẫu mòn bia đá dám sai tấc vàng
Lậy thôi nàng lại thưa chiềng
Nhờ cha trả được nghĩa chàng cho xuôi
Sá chi thân phận tôi đòi
Dẫu rằng xương trắng quê người quản đâu
Xiết bao kể nỗi thảm sầu!
Khắc canh đã giục nam lâu mấy hồi